خورشید سامرا، از شهادت تا بشارت

به گزارش مجله خبری نگار، امروز ۲۲ شهریورماه مصادف با هشتم ربیع‌الاول، سالروز شهادت امام یازدهم اسوه استقامت، صبر و تقوا حضرت امام حسن عسکری (ع) است.

حضرت حسن بن علی‌محمد (ع) مشهور به امام حسن عسکری (ع) فرزند امام هادی (ع) و پدر حضرت مهدی (عج) و یازدهمین پیشوای شیعیان هستند، ایشان بعد از شهادت پدرشان در ۲۲ سالگی در سال ۲۵۴ هجری قمری به امامت رسیدند و به مدت ۶ سال امامت شیعیان را برعهده داشتند.

به‌طورکلی دوران عمر تقریباً ۲۹ساله امام حسن عسگری به سه دوره تقسیم می‌شود، دوره اول ۱۳ سال است که زندگی آن حضرت در مدینه سپری شد، دودوم ۱۰ سال که در سامرا (قبل از امامت) گذشت و دوره سوم هم حدود ۶ سال امامت ایشان تا هنگام شهادت است.

دوره امامت امام حسن عسکری باقدرت ظاهری بنی‌عباس مصادف بود خلفایی که به تقلید از هارون‌الرشید در نشان‌دادن نیروی خود اغراق کرده و بلندپروازی‌های زیادی داشتند.

مورخان نوشته‌اند، خلفای عباسی که روز نخست به نام طرف‌داری از علویان و به‌عنوان انتقام گرفتن آنها از بنی‌امیه قیام کردند، آنچه را که قبلاً وعده داده بودند نادیده گرفتند و ستمگری و خودکامگی را آغاز کردند و از هرگونه اعمال فشار و محدودیت نسبت به امامان دریغ نکردند که این فشار‌ها در عصر امامت امام حسن عسگری (ع) به اوج خود رسید.

از ظهور تا غیبت

شدت این فشار‌های به حدی بود که آن امام همام را در جوانی به شهادت رساندند یکی از علل این همه ظلم و فشار بر امام حسن عسکری (ع) بیشتر از آن بابت بود که خاندان عباسی و پیروان آنها طبق روایات و اخبار می‌دانستند مهدی موعود (عج) که تارومار کننده تمام حکومت‌های ظالم و ستمگر است فرزند ایشان است.

امام‌زمان (عج) یک سال بعد از امامت امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۵۵ هجری قمری به دنیا آمدند و حضرت نمی‌توانست ایشان را به همه نشان دهند و همچنین نمی‌توانست به هیچ‌کسی هم‌نشان ندهد؛ حضرت مسئول حفظ جان امام‌زمان (عج) بود و همه ائمه اطهار (ع)، تولد این امام همام را مژده داده بودند. امام حسن عسکری (ع) ایشان را تنها به خواص نشان داد خواصی که مورداعتماد بودند تا تهدیدی متوجه آخرین سفر حق نگردد.

یکی از این خواص مورداعتماد امام حسن عسکری (ع) عثمان بن سعید است ایشان فردی صالح بود که در دوران امام حسن عسکری (ع) وکیل حضرت بود و بعد از امام یازدهم نیز نایب خاص امام‌زمان (عج) نیز بودند. ایشان می‌فرماید که ما با چهل نفر به خانه امام حسن عسکری (ع) رفتیم هدف ما این بود که بدانیم آیا ایشان فرزندی دارد یا خیر؟ و بدانیم امام بعدی چه کسی است؟ برای همین در همان جلسه از امام پرسیدم ما چهل نفر خدمت شما آمدیم تا سوالی داشته باشیم اینکه بفرمائید امام بعد از شما چه کسی هستند؟ همان موقع امام حسن عسکری (ع) به اتاق رفت و آقازاده‌ای که عین قمر می‌درخشید در آغوش گرفت و نزد ما آورد، ایشان شبیه امام حسن عسکری (ع) بودند و امام یازدهم فرمودند بعد از من امام شما فرزندم محمد خواهد بود بعد از من در دین خود پراکنده نشوید که هلاک خواهید شد و از امروز به بعد او را دیگر نخواهید دید.

امام حسن عسکری (ع) شاگردان زیادی تربیت کرده‌اند

امام حسن عسکری (ع) با وجود شرایط نامساعد و محدودیت بسیاری که حکومت عباسی برقرار کرده بود یک سلسله فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و علمی را برای حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضداسلامی همچون کوشش‌های علمی در دفاع از آئین اسلام و رد شبهات مخالفان، ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان مناطق مختلف از طریق نمایندگان، حمایت و پشتیبان مالی از شیعیان، تقویت و توجیه سیاسی رجال و بزرگان شیعه در برابر شیعیان و آماده‌سازی شیعیان برای دوران غیبت حضرت مهدی (عج) انجام دادند.

شیخ طوسی تعداد شاگردان حضرت را بیش از ۱۰۰ نفر ثبت کرده‌اند که در میان آنها چهره‌های روشن، شخصیت‌های برجسته و مردان وارسته‌ای مانند احمد بن اسحاق اشعری قمی، ابو هاشم جعفری و داوود بن قاسم جعفری، ابو عمرو عثمان بن سعید عمری و ابوسهل اسماعیل بن علی به چشم می‌خورد.

علاوه بر تربیت این شاگردان، گاهی چنان مشکلات و تنگنا‌هایی برای مسلمانان پیش می‌آمد که جزء امام حسن عسگری کسی از حل آنها بر نمی‌آمد، امام حسن عسگری در پرتو علم امامت با یک تدبیر فوق‌العاده بن بست را می‌شکست و مشکل را حل می‌کرد.

هشتم ربیع‌الاول، روز دردآلود شهر سامرا

سرانجام امام حسن عسکری (ع) در تاریخ هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری قمری روز دردآلود شهر سامرا از راه رسید. امام حسن عسکری (ع) به دستور معتمد عباسی مسموم در همان دوران جوانی و شباب به شهادت رسیدند.

خبر شهادت همه‌جا را فراگرفت؛ بازار‌ها تعطیل شدند و مردم شتابان و گریان به‌سوی خانه امام (ع) رفتند. مورخان این روز غم‌بار را به‌روز قیامت تشبیه کردند، چون گروه‌های محرومی که مهر و محبت خود را نسبت به امام حسن عسکری از ترس رژیم و خلفای عباسی در وجود خود پنهان کرده بودند در این روز عنان عواطف خود ازدست‌داده و در سوگ امام (ع) به شیون و زاری پرداخت.

امام حسن عسکری (ع) در همان شهر سامرا در کنار مزارع پدرشان به خاک سپرده شدند و امروزه دارای حرم و بارگاهی است که محل زیارت و عبادت عزیزان است.

امام عسکری (ع): ۲ خصلت است که بالاتر از آنها چیزی نیست

حجت‌الاسلام محسن مفید، کارشناس مذهبی ضمن عرض تسلیت سالروز شهادت امام حسن عسگری گفت: یکی از ویژگی‌هایی که باید از اهل‌بیت (ع) یاد گرفت خصلت‌هایی است که علاوه بر اینکه مورد تأکید دین است در سیره اهل‌بیت (ع) به‌صورت پررنگ بروز کرده است.

وی ادامه داد: وظیفه اصلی ما به‌عنوان شیعه و محب اهل‌بیت (ع) عبارت است شناخت این خصلت‌ها و البته پیاده‌کردن این ویژگی‌ها در زندگی فردی و اجتماعی است.

این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: برای آشنایی با این ویژگی‌ها باید به کلمات نورانی اهل‌بیت (ع) مراجعه کنیم.

وی در بیان برخی از فرمایشات امام حسن عسکری (ع) به روایاتی اشاره کرد که دو خصلت مهم را به شیعیان می‌آموزد و گفت: یکی از این خصلت‌ها ایمان به خدای متعال استو دومین خصلت نفع و سود رساندن به دیگران و برادران است که مهمترین نکات تربیتی است که ادیان الهی برای بشر قائل شدند.

حجت‌الاسلام مفید اضافه کرد: علت اصلی پرهیزگاران از گناه و عمل به واجبات عبارت از باورمندی به خالق داشتن نظام هستی که برگرفته از ایمان است.